We spraken o.a. over de vraag of een programma altijd maakbaar is. Sommige opdrachtgevers denken (of hopen) dat hun programma planmatig leidt tot een gewenste verandering. Als programmanager kan je echter vinden dat het gaat om een transitie: het doel is slechts globaal helder, en het is nog niet te voorspellen waar het programma uiteindelijk toe leidt. Vele externe invloeden en onzekerheden maken de uitkomst onvoorspelbaar. Het is belangrijk dat opdrachtgever en programmamanager het over de maakbaarheid eens worden, anders heeft dat een negatieve impact op de performance van het programma én de programmanager.

Als programmamanager én muzikant vielen mij die avond twee dingen op. Vertaald naar muziek zongen de deelnemers -in hun eigen woorden- de Pride&Joy op hun vakmanschap: programmamanagement als een prachtig vak. En er was ook ruimte voor de Maakbaarheid Blues: over de lastige relatie met de opdrachtgever en hoe daarin om te gaan met het verschil tussen ‘maakbare’ en ‘onvoorspelbare’ programma’s.

De discussie over het maakbaarheid-dilemma was interessant, en werd gevoerd vanuit zowel de Bovenstroom -via 2x2-modellen, lemniscaten en andere praatplaten- als in de Onderstroom -de dynamiek in de discussie. In de Onderstroom klonk regelmatig –en tussen de regels door- subtiele frustratie over het onderwerp. Je hoorde de volgende hartenkreten:

Helaas, de opdrachtgever denkt in Maakbaar!

Ik krijg hem er niet van overtuigd...

Het is een zuivere Transitie!

Deze klus is niet 100% maakbaar.

Maakbaarheid is hier een illusie!

Kan ik dat wel zeggen?

Hoe vertel ik het mijn opdrachtgever?

Als je goed luistert naar wat mensen zeggen (hardop en ook tegen zichzelf) krijg je zicht op de ‘onderstroom’ van het maakbaarheid-dilemma: het geworstel, het getwijfel. En de grote impact die dit heeft op de samenwerking met de opdrachtgever. 

Is het programma volgens jou een globale visie op de toekomst van de organisatie, maar verwacht je opdrachtgever harde deadlines en resultaten? Remt dit verschil van inzicht jullie samenwerking? Ben jij er echter zeker van dat het programma werkelijk niet 100% maakbaar is, en wil je dus geen harde beloftes doen? Wanneer kies je voor de verwachtingen van je opdrachtgever, en wanneer blijf je staan voor jouw professionele visie? Hoe flexibel ben je daarin? Kan je ergens in het midden uit komen, op een manier die werkt voor jullie allebei? Daarmee zal namelijk jullie gezamenlijke performance direct gaan verbeteren - en dat leidt altijd sneller tot resultaat.

Op constructieve wijze je professionele hart luchten: dat schept ruimte voor een betere performance! In creatieve workshops en trajecten gebruik ik hiervoor muziek, tekst en poëzie. Voor jouw performance is het namelijk cruciaal dat je goed zicht hebt op de obstakels in de onderstroom. Waar zitten jouw opdrachtgever en jij nog niet op 1 lijn? Hoe zit het met eventuele onwrikbare meningen of standpunten? Met beperkende overtuigingen die jij zelf kan aanpakken? Door deze en andere obstakels expliciet te maken ben je niet langer ‘onbewust gevangen’ door het obstakel, en pas dan is een goed gesprek met je opdrachtgever over de samenwerking mogelijk. Waarna je samen meer resultaat kunt bereiken.

Hoe gaan jij en je opdrachtgever om met de maakbaarheid van het programma? Hoe blijven jullie het hierover eens? Hebben jullie de Maakbaarheid Blues of de Maakbaarheid Swing? Je reactie kan je hieronder achter laten. Dat lucht niet alleen op: ook andere programmamanagers (en hun opdrachtgevers) kunnen van jouw input leren!

NB: hartenkreten maar ook meer ‘rationele’ reacties zijn welkom. Maak je niet druk om het format en gebruik je dichterlijke vrijheid. Dat heb je met Transities immers ook!