Laatst gaf ik teamworkshops bij verschillende netwerkgroepen van zelfstandige consultants. Stel je voor: allemaal mondige teamleden bij elkaar, met ieder zijn eigen agenda en unieke kijk op de werkelijkheid. Allemaal verschillende persoonlijkheden en voorkeursstijlen. Stuk voor stuk prima in staat om zelfstandig en onafhankelijk te presteren. De wil om via samenwerking méér te gaan bereiken, en vooral meer en sneller resultaat te gaan halen, was volop aanwezig. Maar.... het kwam er nog niet uit.

Het ging allemaal niet snel genoeg. Het nut van samenwerking was duidelijk, de missie en visie voor het team waren inspirerend en uitdagend. Alle benodigde competenties en ervaringen waren aanwezig. Ongelooflijk veel mogelijkheden dus, en toch: er gebeurde te weinig. Op een of andere manier keken ze 'de kat uit de boom'. Te weinig beweging. Beetje afwachtend. Af en toe kleine stappen voorwaarts. 

Hoe erg is dat eigenlijk? En wat kan je er aan doen? Voorafgaand aan de workshops deed ik een intake met de 'teamleiders' en daarbij hoorde ik verschillende geluiden:

• Je kunt samenwerking niet afdwingen. Teamwerk is het meest gebaat bij organische groei.
• Als er zich een gelegenheid voordoet komen ze heus wel in beweging. Of er gebeurt iets urgents, dat helpt ook.
• Het wordt tijd dat ook anderen initiatief gaan tonen. Maar als ík niets doe, gebeurt er niets.
• Als er binnenkort niet iets gebeurt, verslapt de boel. En blijft het 'ieder voor zich'.
• Ongelooflijk frustrerend. Er is zoveel meer mogelijk.

Het is vervelend: gras gaat niet harder groeien door eraan te trekken. Hoe hard je dat ook wenst - samenwerking kun je niet afdwingen. Dat geldt voor iedere verandering die je graag ziet. Volgens prof.dr. Thijs Homan is het merendeel van veranderingen 'spontaan'. Mensen geven zélf betekenis aan datgene wat ze waarnemen, en ze beslissen zelf of ze eventuele betekenissen omzetten in nieuw gedrag. Veranderingen, ook in samenwerking, zijn niet of nauwelijks maakbaar - je kunt hooguit proberen de bestaande situatie te beïnvloeden op weg naar een volgend niveau. 

Hoe kan je dan wél samenwerking in je team beïnvloeden en (hopelijk) versnellen? Het niet helemaal overlaten aan de 'dynamiek van het team', of te hopen op een urgente gebeurtenis? Vrij naar Thijs Homan: zorg dat er iets verandert in de betekenisgeving in het team. Dat klinkt vaag, maar je moet duidelijk krijgen hoe jouw teamleden er tegenaan kijken: wat zeggen ze tegen elkaar over de gewenste samenwerking? En nog belangrijker: wat zeggen ze daarover tegen zichzelf (als niemand ze kan horen)? Als je daar zicht op hebt, kan je ermee aan de slag en wordt verdere groei mogelijk. 

Benieuwd naar wat er gezegd wordt in teams waarmee ik aan de slag ga? Qua samenwerking hoor je, naast goede intenties, vaak ook de volgende geluiden:

• ik houd mijn eigen broek wel op
• ik vertrouw het hier niet
• ik ga het niet in mijn uppie doen
• ik kan het zelf beter
• ik wil mij niet laten remmen door anderen
• ik ben benieuwd waar 'ze' mee komen
• ik wil wel maar 'ze' doen niet mee
• ......

Herkenbaar? Misschien niet iets wat je verwacht van professionals, maar oh zo menselijk. Ga de komende periode eens 'luisteren' naar dit soort achtergrondgeluid in je team. In meetings, in mails, bij de koffie, in de wandelgangen. Soms is het hoorbaar, soms moet je tussen de regels door luisteren. Het levert je een schat aan informatie op en, nog belangrijker, aanknopingspunten om samenwerking te beïnvloeden.

Drie wetten voor performance. Het is de eerste van de Three Laws of Performance: het gedrag van mensen heeft direct te maken met de manier waarop zij aankijken tegen de wereld. Die kijkwijze laat zich altijd uitdrukken in taal (de tweede wet) dus: zorg dat je de bijpassende 'taal' op tafel krijgt. Dat hoeft niet bedreigend, pijnlijk of moeilijk te zijn: met de juiste aanpak kan je de meeste cruciale obstakels voor samenwerking bespreekbaar maken. Er zijn daarvoor allerlei praktische en creatieve werkvormen. Zicht op de obstakels maakt het vervolgens mogelijk om ook de derde wet van performance te gaan toepassen: zorg via 'generative language' (taal die een opening biedt voor nieuwe mogelijkheden) dat het team een nieuwe kijk op de zaak kan uitspreken en opbouwen. Een nieuwe kijk die verdere groei in resultaat mogelijk en aantrekkelijk maakt.

Het resultaat? In een razendsnel tempo lossen de teams zelf allerlei obstakels op die eerst in de weg stonden. In samenwerking zijn belangrijke stappen gezet in oa. Produktontwikkeling, Marketing en Operations. Eenvoudige spelregels werden afgesproken om alles in goede banen te leiden. Kansrijke initiatieven voor de groei van het bedrijf worden nu samen ontwikkeld. En door de gezamenlijke beleving van dit proces zijn verbondenheid en persoonlijk commitment sterk gegroeid.

Wil je meer weten? Ben je benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw team? Plan een belafspraak in en we gaan kijken hoe jouw team naar een volgend niveau van performance kan groeien.